موانع ظهور حضرت ولی عصر(عج) را باید در عوامل فردی و اجتماعی جستجو کنیم.
حضرت فاطمه(س) طبق فرمایشاتی که به شخصی به نام محمود بن لبید از قول حضرت رسول(ص) فرمودند چنین گفتند: «خدا را شاهد می گیرم که پدرم فرمود: علی بهترین کسی است که به جای خودم در میان شما باقی می گذارم. اوست امام بعد از من و نیز دو فرزندم (حسن و حسین) و نُه فرزند حسین که پیشوایان شایسته اند. اگر از آنان پیروی نمائید، آنان را هدایت کننده و هدایت شده خواهید یافت و اگر به خلاف آنان حرکت کنید و مخالفت نمایید، تا روز قیامت بین شما اختلاف خواهد بود.»(41)
حضرت بقیة الله (عج) طی نامه ای به شیخ مفید می نویسند: «اگر شیعیان ما یکپارچه و یکدل به پیمان خود با ما وفا می کردند، هرگز سعادت دیدار ما از آنان به تاخیر نمی افتاد و همانا دیداری با معرفت- از سوی آنان نسبت به ما- بی درنگ به سراعشان می آمد. تنها اعمال بدِ خودِ آنان است که آنان را از ما محروم نموده است.»
بر این اساس موانع ظهور حضرت را می توان در موارد ذیل خلاصه کرد
1-عدم معرفت واقعی و احساس نیاز:
اکثر افراد، معرفت صحیحی نسبت به امام زمان ندارند. برای اینکه به معرفتمان نسبت به امام زمان و میزان احساس نیازمان به ایشان پی‌بریم؛ به فرمایش حضرت در تشرُّف یکی از اَحبار در مسجد جمکران توجه نمائید. حضرت فرمودند «شیعیان ما به اندازه آب خوردنی، ما را نمی خواهند. اگر بخواهند، دعا می کنند و فرج ما می رسد.»
به راستی آیا ما به اندازه آب خوردنی- که وقتی تشنه می شویم دنبال آن می روی- به آب حیات که حضرت ولی عصر(عج) است، اهمیت می دهیم؟ در حالی که حضرت امام حسین و امام صادق(ع) می فرمایند «لَو اَدرَکتُهُ لَخَدمتُهُ اَیامَ حَیاتِی»؛ اگر زمان فرزندم حجة بن الحسن(عج) را درک می نمودم تمام عمر خدمتگزارش بودم.
عدم معرفت، عدم نیاز را در پی دارد.
2 - ناسپاسی:
یکی دیگر از موانع ظهور که از مردم نشأت می گیرد، ناسپاسی و کفران نعمت مردم در برابر نعمات بی حد و اندازه مادی و معنوی خداوند- بخصوص نعمت ولایت که بزرگترین نعمت ها می باشد- است. معصیت‌ها نشان دهند این ناسپاسی هستند.
3 - وجود صفات رذیله و وابستگی به دنیا:
این مساله از عدم معرفت عمیق نسبت به امام زمان(عج) و غفلت از آن حضرت نشات می گیرد. اگر ایمان داشتیم به اینکه هر لحظه ممکن است حضرت شرفیاب شوند، و خانه دل خود را از جمیع گناهان و صفات رذیله و حیوانی و شیطانی، و محبت دنیا پاک می کردیم و آن را برای تشریف فرمائی آن عزیز، به صفات حمیده مزین می نمودیم. ولی غفلت بزرگی که ما را فرا گرفته، آنچنان ما را در صفات رذیله و محبت دنیا غرق نموده که اصلاً به فکر اینکه باید برای فراهم نمودن ظهور امام زمان(عج) قدری از آنچه که با شان و مقام آن حضرت منافات دارد کناره بگیریم، نیستیم.
4 - نفوذ شیطان:
بدیهی است وقتی مردم خانه دل خود را برای ورود امام زمان آماده نکنند، آنجا محل رفت و آمد شیطان می شود و وقتی این چنین شد، شیطان انسان را به هر جا بخواهد می کشاند.
