همانطور که بیان شد اسلام دینى است با اصول و آرمانهاى جهانى، و از همان ابتداى ظهور خویش به دنبال ایجاد حیات طیبه در سطح عالم و براى کلیه اَبناى بشرى بوده، بدیهى است بنا به معتقدات اسلامى و شیعى، جهانىشدن اسلامى و حیات طیبه جهانى در آخرالزمان و در عصر و دولت مهدى موعود تحقق قطعى خواهد یافت. چنین جهانىشدنى با هیچ پروژه و یا طرح جهانىسازى فعلى نه از حیث نظرى و نه عملى و نه از حیث شمولیت و فراگیرى و مقیاسهاى موجود قابل مقایسه و اندازهگیرى نیست، و فقط شناخت مقدماتى آن از راه احادیث وارده ممکن است. به همین جهت قصد بر این است که در ادامه سخن، پارهاى از ویژگىهاى دولت کریمه حضرت مهدى و حکومت جهانى سرشار از حیات طیبه وى - آنهم نه از باب حصر بلکه از باب احصاء و اشاره - مرور و بازیابى گردد:
1 - حاکمیت جهانشمول اسلام و برچیدگى شرک و اختلافات بشرى:
در نظریههاى جهانىشدن غربى که زیر بناى بسیارى از آنها مکتب لیبرال دموکراسى است؛ با اعتقاد به نسبیت اخلاقى و ارزشى، اِعمال اصل تساهل و روادارى افراطى نسبت به کلیه عقاید و ادیان جزء ادعاهاى اصلى است و موضع حکومت بر مبناى لائیسم نسبت به دیانت و مذهب خنثى مىباشد و از منظر آنها حمایت و جانبدارى از یک مذهب به معناى دخالت در آزادىهاى فردى و مخدوش نمودن آزادى عقیده و ابراز عقاید است. این درحالى است که سکولاریسم یا عرفى شدن و دنیاپرستى و اصالت امور دنیوى در سرلوحه جهانىسازى لیبرال دموکراسى است.
در حالیکه در حکومت جهانى مهدوى، بدون هیچ گونه مجامله و تعارفى، اسلام به عنوان آئین مطلق و برتر و متعالى به جهانیان معرفى و از سوى آنان نیز مورد شناسایى و پذیرش قرار مىگیرد. روایاتى در تأئید این مطلب ذکر مىشود:
• محمدابنمسعود در تفسیر عیاشى از رفاعة بن موسى روایت مىکند که از امامصادقعلیه السلام شنیدم که ایشان فرمودند: و له اسلم من فىالسموات والارض طوعاً و کرهاً؛ یعنى اهل آسمانها و زمین مطیع و مُنقاد وى مىشوند، پارهاى از صمیم قلب و پارهاى به اکراه.
• همچنین آن حضرت فرمودند: وقتى قائم آل محمد قیام کند مکانى در روى زمین باقى نمىماند مگر اینکه کلمه طیبه لااله الااللَّه محمد رسولاللَّه در آنجا به آواز بلند گفته مىشود.(1)
• در روایت دیگرى امام صادق علیه السلام ضمن بیان مفصلى درباره عصر ظهور مىفرمایند: وقتى قائم ما قیام کند ... اهل هیچ دینى باقى نمىماند مگر اینکه اظهار اسلام مىکنند و با ایمان مشهور و معروف مىگردند ...(2)
• امام باقرعلیه السلام فرموده است: در زمین هیچ ویرانهاى باقى نمىماند مگر اینکه آباد گردد و هیچ معبودى جز خداوند متعال از بت و غیر آن نمىماند مگر اینکه دچار حریق گشته و مىسوزد.(3)
• در جاى دیگر امام صادقعلیه السلام ضمن پاسخ به سؤالهاى مفضل و قابل تطبیق دانستن آیه 33 سوره توبه با عصر حکومت جهانى مهدى مىفرماید: ... هر آینه اختلاف ملتها و دینها از میان برداشته مىشود و همه دین براى خدا و یکى مىگردد؛ چنانکه خداى تعالى فرموده: "ان الدین عند اللَّه الاسلام" و نیز فرموده "و من یتّبع غیر الاسلام دیناً فلن یقبل منه و هو من الخاسرین" (4) ]یعنى هر که غیر از اسلام دین دیگرى بطلبد هرگز از او قبول نمىشود و او در روز قیامت از جمله زیانکاران است[.
2 - حاکمیت مطلق عدالت و دادورزى:
ویژگى اصلى حکومت جهانى مهدوى عدالت است و شاید احادیث نادرى درباره عصر ظهور وجود داشته باشد که به این خصیصه و نیاز، و گمشده اساسى بشر اشاره ننموده باشد. به خاطر همین کثرت فقط به ذکر احادیث معدودى در این خصوص بسنده مىشود:
پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله وسلم مىفرماید: ... اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقى مانده باشد، خداوند آن روز را به اندازهاى طولانى خواهد نمود تا مردى از اهلبیت من به حکومت برسد ... او زمین را از قسط و عدل پر مىکند همانگونه که پیش از آن از ستم و جفاکارى پر شده است ...(5)
امام باقرعلیه السلام فرموده است: در زمین هیچ ویرانهاى باقى نمىماند مگر اینکه آباد گردد و هیچ معبودى جز خداوند متعال از بت و غیر آن نمىماند مگر اینکه دچار حریق گشته و مىسوزد
حکومت جهانشمول مهدوى در عدالت گسترى نیز به گونهاى فراگیر و بدون تبعیض عمل مىکند. چنانکه امام حسینعلیه السلام در فراز مهمى مىفرمایند: ... اذا قام قائم العدل، وسع عدله البر والفاجر(6)؛ هنگامى که قائم قیام مىکند، عدل گسترده مىشود و این گستردگى عدالت، نیکوکار و فاجر را در بر مىگیرد.
عدالت مزبور از حیث نفوذ، حوزههاى فردى و اجتماعى بشرى را در بر مىگیرد. شاهد این مدعا بیان امام باقر علیه السلام است که مىفرماید: بدانید همان طور که سرما و گرما به داخل خانههایشان نفوذ مىکند، عدالت او (قائم) نیز به درون خانههایشان راه خواهد یافت(7).
3 - برقرارى امنیت و آرامش همه جانبه:
از روایتهاى پیرامون حکومت جهانشمول حضرت فهمیده مىشود که ناامنى و هراس از زندگانى آحاد بشرى رخت مىبندد و امنیتى فراگیر در همه گیتى برقرار مىگردد.
چنانکه امامعلىعلیه السلام درباره ایمنى عصر ظهور و سرشارى آن دوره از امنیت و عدالت مىفرمایند: وقتى قائم ما قیام کند؛ به واسطه ولایت و عدالت او، آسمان آن چنانکه باید ببارد مىبارد و زمین نیز رستنىهایش را بیرون مىدهد و کینه از دل بندگان زدوده مىشود و میان دد و دام آشتى برقرار مىشود، به گونهاى که یک زن بین عراق و شام پیاده خواهد رفت و آسیبى نخواهد دید و هرجا قدم مىگذارد، همه سبزه
و رستنى است و بر روى سرش زینتهایش را گذارده و نه ددى او را آزار دهد و نه بترساند.(8)
4 - رفاه و رشد پایدار اقتصادى، استغناى عمومى و رفع فقر:
در نهضت جهانىسازى مهدوى، شکافها و خندقهاى اقتصادى، تبعیضهاى ناروا و فقر و فاقه حاصل از جهانىسازى غربى وجود ندارد و نه تنها این شکافها پر مىگردند بلکه جامعه بشرى به استغناى کامل رسیده و حتى فقیرى براى دریافت صدقات و اعانات یافت نخواهد شد. چند نمونه از شواهد روایى لازم به شرح ذیل است:
امام صادقعلیه السلام مىفرماید: چون قائم ما قیام نماید زمین با نور پروردگار نورانى و روشن مىشود و خلائق از نور و روشنایى آفتاب مستغنى و بىنیاز باشند و تاریکى زایل مىگردد و مردم در ایام سلطنت آن حضرت بسیار عمر مىکنند ... و زمین خزانههاى خود را آشکار مىگرداند، به نوعى که خلایق همه آنها را در روى زمین مىبینند. مرد در آن وقت کسى را مىطلبد براى اینکه از مالش به او اعطاء نماید تا اینکه صله رحم به جا بیاورد، یا اینکه از وجه زکات چیزى به او بدهد، چنین کسى که اینها را از او قبول نماید یافت نمىگردد و خلایق به سبب آن چه خدا از فضل خود به ایشان روزى کرده، مستغنى و بىاحتیاج مىباشند.(10)
این امام همام، این بىنیازى عمومى را چنین تشریح نموده است: ... و در میان خلائق به طریق داود و محمدصلى الله علیه وآله وسلم حکم مىکند. در این وقت زمین خزانههاى خود را ظاهر و برکات خویش را آشکار مىگرداند و در این وقت مردى از شما کسى را نمىتواند پیدا کند که صدقهاى به او بدهد یا احسانى در حق وى نماید. زیرا همه مؤمنان غنى و مالدار مىباشند.(11)
توسعه وسیع اقتصادى و انسانى پایدار و بالنده نهضت جهانشمول مهدوى در روایات نبوى نیز ظهور آشکار دارد. به فرموده پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم: یکون فى امتى المهدى... یتنعم امتى فى زمانه نعمیاً لم یتنعموا مثله قطّ، البرّ و الفاجر، یرسل السماء علیهم مدراراً و لا تدّخر الارض شیئاً من نباتها(12)؛ در امت من، مهدى قیام کند... و در زمان او، مردم به رفاه و نعمتهایى دست مىیابند که در هیچ زمانى دست نیافته باشند. همه چه نیکوکار و چه بدکار از آن جملهاند. آسمان باران رحمتش را بر آنان ببارد و زمین چیزى از روئیدنىهاى خود را پنهان ندارد.
... ادامه دارد
1. على دوانى، مهدى موعود.
2. همان.
3. على کورانى، عصر ظهور، ترجمه عباس جلالى، ص 357، (به نقل از تفسیر عیاشى، ج 2، ص 56).
4. همان، ص 361 (به نقل از کمالالدین، ص 331).
5. على دوانى، مهدى موعود.
6. علامه مجلسى، ج 51، روایت 35، ص 84.
7. همان، ج 27، روایت 24، باب 4، ص 90.
8. على سعادتپرور، ظهور نور، ترجمه محمدجواد وزیرىفرد، تهران، احیاى کتاب، 1380، ص 199.
9. مجلسى، بحارالانوار، ج 10، صفحه 104. - على دوانى، مهدى موعود، (به نقل از ارشاد شیخ مفید، ص 363).
10. همان، ص 225 - 224.
11. همان، ج 51، ص 78.
12. مجلسى، بحارالانوار، ج 52، ص 336، ح 73.
دکتر بهرام اخوان کاظمى
دبیرخانه دائمى اجلاس حضرت مهد
